Privacy en Kentekenparkeren, een duivels dilemma

Zojuist een handig appje geïnstalleerd om mijn parkeerplaats te onthouden. Door de koppeling van informatie uit meerdere sensoren weet mijn smartphone wanneer ik mijn auto ben uitgestapt en maakt hij een kaartje voor mij aan met daarop mijn parkeerplaats keurig aangegeven. Hoe je je ook hebt verloren in je shopping experience, hij leidt je zo weer terug naar je plek. Handig toch? En gratis. Trouwens, meteen ook maar even een petitie tegen kentekenparkeren getekend. Waarom moet ik, wanneer ik parkeer, mijn kenteken afgeven? Ik wil alleen maar parkeren. 

Door Pieter Delleman (Spark)

De gemeente zegt dat kentekenparkeren handig is omdat ik niet meer naar een betaalautomaat hoef te lopen wanneer ik mijzelf via mijn telefoon aanmeld of - wanneer ik toch bij zo’n paal sta - niet meer terug hoef te lopen om mijn ticket in de auto te leggen. Maar de gemeente heeft vervolgens ook veel automaten weggehaald, dus ik moet nu eerst op zoek naar een automaat en dan weer helemaal teruglopen omdat ik met mijn auto bij de winkel voor de deur sta.

Ik vind het niet handig, ik vind het lastig. De touchscreen van de parkeerautomaat werkt veel trager dan mijn smartphone. Ik moet extra handelingen uitvoeren, maar met muntgeld betalen kan vervolgens weer niet. Mijn bezoek moet ik tegenwoordig ook via de computer aan- of afmelden. Wat is er mis met een bezoekerskaart? Het is allemaal erg ingewikkeld en ik vind het zelfs eng… Wat doet men met mijn kentekengegevens of die van mijn bezoek?

Kentekenparkeren is vanuit de parkeerder geredeneerd niet de meest gebruiksvriendelijke innovatie. Je kenteken afgeven om je auto ergens neer te kunnen zetten botst met het idee van ‘openbare’ ruimte. Recente privacy-affaires zoals de NSA helpen niet bij een positief gevoel over het delen van tot individuen herleidbare gegevens. Het onderwerp is actueel: recentelijk deed de rechter uitspraak in de zaak of kentekengegevens van mobiele providers mogen worden opgevraagd door derden (bijvoorbeeld de belastingdienst). Deze maand buigt de Tweede Kamer zich over een wetsvoorstel omtrent automatische nummerplaatherkenning. Strekking: de kentekens van alle automobilisten mogen voortaan vier weken worden opgeslagen voor opsporing en vervolging.

De nut en noodzaak van kentekengegevens voor het efficiënt uitgeven en controleren van parkeerrechten is echter evident. De praktijk in Amsterdam, Haarlem en Utrecht toont aan dat er sneller kan worden gewerkt, met een actueler zicht op bezettings- en betalingsgraad. De inzet van scanvoertuigen maakt het mogelijk om ook een beter inzicht te krijgen in wat er plaats vindt buiten het gereguleerde gebied. En er kan nog veel meer met voertuigdata. Doorgeleiding naar de beste plek bijvoorbeeld. Maar ook qua comfort gaan de burger en het bedrijfsleven er netto op vooruit als hij mee opschakelt: met een paar swipes en klikken het kenteken van je leenauto doorgeven, er niet meer achter komen dat je neef uit Groningen een uur na zijn bezoek jouw bezoekerskaart nog op zijn dashboard heeft liggen. Niet meer de straat afschuimen om voor een feestje extra bezoekerskaarten te regelen. Niet meer door de regen naar een parkeerautomaat lopen om daar te ontdekken dat het apparaat in storing staat. Niet meer bij je auto aankomen en zien dat hij opengebroken is en je gehandicaptenkaart is meegenomen.

Natuurlijk heb ik geen petitie getekend tegen kentekenparkeren. Daarmee zijn we alleen nog niet over de privacydrempel. Op dit moment geven gemeenten samen met hun leveranciers de garantie dat de gegevens waar zij mee werken alleen gebruikt worden voor het betreffende doel: parkeren. Data van voertuigen die bij controle een geldig parkeerrecht hebben moeten direct worden verwijderd. Voor die ‘verdachte’ voertuigen geldt hetzelfde, uiteraard na afhandeling van naheffing en eventueel bezwaar en beroep. De beschikbaarheid van dit soort gegevens maakt het voor opsporingsinstanties wel erg aantrekkelijk om er ook maar meteen andere soorten databases aan te koppelen. Iets waar de parkeerder helemaal niet om heeft gevraagd, en in de overeenkomst met zijn provider ook niet mee akkoord is gegaan. Daarom zegt de Wet bescherming persoonsgegevens indirect: kentekens - alleen als het echt niet anders kan.

Natuurlijk kan het anders. Maar de oude weg, met papieren bewijzen achter de ruit is kostbaar en raakt uit de tijd. Dus moet de overheid, wil zij niet roomser dan de paus zijn, een alternatief zonder kentekeninvoer bieden. Dat wringt wel, in een tijd waarin de gemiddelde consument zijn complete profiel en delen van zijn privacy weggeeft voor een 'gratis’ appje.